Kumar Nedir?
Kumar kısaca para veya başka kazançlar için şans oyunları oynama davranışıdır. Şans ise öngörülemeyen olay veya durum olarak tanımlanır. Kumarda diğer bağımlılıklar gibi kişinin oynamaya başlayınca kontrolünü sağlamakta zorluk çektiği, dürtüsel ve tekrarlayıcı bir hastalıktır.
Kumar bağımlılığı kişisel, ailevi veya mesleki hedefleri bozan, sürekli ve yineleyen uygunsuz kumar oynama davranışı olarak adlandırılmaktadır.
Programın Amacı?
Bu programın amacı, kişinin kumar oynama davranışını tanımlayarak, risk düzeyini belirleme ve kişiye özgü tedavi ve terapi hizmeti sunmaktır. Program hasta, tedavi ekibi ve ailenin birlikte ve koordine çalışmaları üzerine temellenmiştir.
Hedef Nedir?
Kumar Bağımlılığı Programının, hedefleri şunlardır:
• Kumar bağımlılığını tanımak
• Risk durumunu belirleme ve ona özgü çözümler belirleme
• Bağımlılığa eşlik edebilecek ruhsal sorunları tanımak ve çözüm yöntemleri geliştirmek
• Tekrar oynamayı önlemek için yaşamı düzenlemek
• Riskli durumları tanımak ve başa çıkmayı öğrenmek
• Sağlıklı yaşamayı öğrenmek
• Kendini tanımak
• İstek, duygu ve düşüncelerle başa çıkmayı öğrenmek
• Kabullenme, dürüstlük, acıya katlanma gibi becerileri geliştirmek
• Tedavinin önemli bileşenlerinden biri olan aileyi sürece dahil etmek
Nasıl Uygulanır
• Kumar bağımlılığı programına başvurular psikiyatri uzmanı veya psikolog değerlendirmesi ile başlar,
• İlk başvuruda bireysel değerlendirme yapılarak, kişinin psikiyatrik ve bağımlılık problemi, risk düzeyi, tedavi ve takibin ayaktan mı, yatarak mı uygulanacağı, kullanılacak ilaç tedavisi ve bireysel görüşmeler planlanır.
• Testler ve ölçeklerle kişinin kumar oynama davranışı riski düzeyi belirlenir.
• Kumar bağımlılığı terapisi için geliştirilmiş olan Kişisel İyileşme Programı başlanır.
• Aileler bireysel görüşme ve aileler için geliştirilmiş olan aile grup terapilerine dahil edilerek süreci nasıl yönetecekleri çalışılmaktadır.
• Bu süreçte psikolog, psikiyatri uzmanı, hasta ve aile birlikte çalışır.
Program Ne Kadar Sürer
• Bu program kişiye özgü olarak geliştirilmiştir olup hastanın risk düzeyi, kişisel, sosyal ve ekonomik problemler, komorbid durumlar, aile ve ilişki sorunları göz önünde bulundurularak planlama yapılmaktadır.
• Bu süreçte kişisel iyileşme programının tamamlanması en önemli hedeflerdendir.
• Ailenin aile oturumlarına düzenli katılımı diğer önemli adımdır.
Program Sürdürme Seçenekleri
• Tedavi ekibi ve kişinin ortak kararı doğrultusunda ayaktan ya da yatarak tedavi imkanına uygun bir programdır.
• Program, kişinin ekip tarafından biyopsikososyal açılardan bütüncül değerlendirilmesi ile başlar.
• Bu süreç kişinin ayaktan poliklinik hizmeti ile olabileceği gibi online (skype, hang-out vs.) da olabilmektedir. Online hizmet program psikoloğu ile sürdürülür ve psikolog ekip ile müzakere ederek süreci yapılandırır.
Programın İçeriği
1. Bireysel Görüşme
Bireysel görüşmeler program ekibinden psikiyatri uzamanı ve psikolog tarafından yapılır. Bütüncül değerlendirme yapılarak hastaya özgü tedavi ve terapi planlaması yapılır.
2. Bağımlılık Düzeyini Belirleme (Diğer Bağımlılıklar / Komorbidite?)
Kumar bağımlılığı risk düzeyi, eşlik eden diğer bağımlılıklar ve psikiyatrik problemler ölçek ve testlerle belirlenerek tedavi seçenekleri belirlenir ve süreç yapılandırılır.
3. Kişisel İyileşme Programı
• Kişisel İyileşme Programı (KİP), bağımlılıktan özgürlüğe giden bir yolculuktur. Bağımlı olmamak veya bağımlılığın iyileşmesi için yapılması gerekenleri içerir.
• Bağımlılık, çok çeşitli faktörlerden etkilenen, çok boyutlu bir sorundur. Tüm bu sorunlarla başa çıkmayı öğrenmek bağımlılığı önler.
• Bu yolculukta, taşlar, çukurlar veya sert virajlar olabilir. Güzel manzaralar veya acı anlar yaşanabilir. Hatıralar anımsanır veya kaygılar hissedilebilir. Ama yolculuğa beraber devam ederiz.
• Önemli olan yaşayarak ve öğrenerek hedefe varmaktır. Yaşamadan ve öğrenmeden, acılarla olgunlaşmadan hedeflere ulaşılamaz.
4. İlaç tedavisi
• Hasta psikiyatri uzmanı tarafından değerlendirilir.
• Kumar bağımlığı ve eşlik eden diğer bağımlılıklara özgü ilaçlar
• Semptomlara (uyku, iştah vb.) yönelik ilaç tedavileri
5. Aile Eğitimi
Amaç
Kumar bağımlılığında hasta, tedavi ekibi ve aile birlikte çalıştıklarında tedavi başarı oranı artmaktadır. Kişinin kumar oynamasına bağlı olarak ortaya çıkan sorunların çözümünde ailenin profesyonel destek sunması bağımlılığın seyrini de etkileyebilmektedir. Bununla birlikte bağımlılık hasta ile birlikte aile bireylerini de olumsuz etkilemektedir. Bu durumlarla etkili başetme becerileri geliştiren aileler hem tükenmişlik yaşamamakta hem de hastalarına daha sağlıklı destek sunabilmektedirler. Kumar aile eğitimleri, kumar bağımlısı yakınlarının katılımıyla grup formatında yapılmaktadır.
Eğitim konuları aşağıdaki gş;
• Bağımlılık ve kumar bağımlılığı
• Kumar bağımlılığının aileye etkisi ve başetme yöntemleri
• Kumar bağımlısı ile sağlıklı iletişim